6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın 4 üncü maddesine göre risk değerlendirmesi, işyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları ifade eder. Farklı metodlarla değişkenlik gösterebilen değerlendirme aynı zamanda belirli aşamalar oluşturularak yapım sürecini tamamlar.
RİSK DEĞERLENDİRME EKİBİNİN KURULMASI
Risk değerlendirmesi yapım aşamaları öncesi işverenin de bulunduğu bir ekip kurularak faaliyet grup üyeleri önderliğinde gerçekleştirilir. Ekipte ;
- İşveren veya işveren vekili.
- İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri.
- İşyerindeki çalışan temsilcileri.
- İşyerindeki destek elemanları.
- İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar bulunmalıdır.
TEHLİKELERİN TANIMLANMASI
Tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerine ilişkin ilgisine göre asgari olarak bilgiler toplanır. Toplanan bilgiler ışığında; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuatta yer alan hükümler de dikkate alınarak, çalışma ortamında bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik ve benzeri tehlike kaynaklarından oluşan veya bunların etkileşimi sonucu ortaya çıkabilecek tehlikeler belirlenir ve kayda alınır.
RİSKLERİN BELİRLENMESİ VE ANALİZİ
Tespit edilmiş olan tehlikelerin her biri ayrı ayrı dikkate alınarak bu tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi sıklıkta oluşabileceği ile bu risklerden kimlerin, nelerin, ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği belirlenir. Bu belirleme yapılırken mevcut kontrol tedbirlerinin etkisi de göz önünde bulundurularak en uygun değerlendirme yöntemi ile analiz yapılır.
RİSK KONTROL ADIMLARI
Analizi yapılmaya başlanan tehlike için nasıl kontrol tedbirlerinin olacağı planlandıktan ve uygulamaya konulduktan sonra tehlikenin ilk şiddeti ile önlem alındıktan sonraki şiddetinin mutlaka karşılaştırılması ve uygunluğunun analiz edilmesi gerekmektedir.
DÖKÜMANTASYON VE YENİLEME
Risk değerlendirmesi dokümanının sayfaları numaralandırılarak; gerçekleştiren kişiler tarafından her sayfası paraflanıp, son sayfası imzalanır ve işyerinde saklanır. Risk değerlendirmesi dokümanı elektronik ve benzeri ortamlarda hazırlanıp arşivlenebilir. Yapılmış olan risk değerlendirmesi; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en geç iki, dört ve altı yılda bir ve bazı işyeri ve çalışma ortamı ile ilgili spesifik durumlarda yenilenir.